Biografia

Marian Jachimowicz

Marian Jachimowicz urodził się 12 maja 1906 r. w Schodnicy (pow. drohobycki). Po śmierci ojca , jako dwulatek przeprowadził się wraz z rodziną do Borysławia, gdzie spędził wczesne dzieciństwo. W wieku dwunastu lat, po śmierci matki, zajął się nim starszy brat – Rudolf. Za sprawą – właśnie – brata, który za żonę wziął sobie Węgierkę, Marian przenosi się do Budapesztu. Tam podejmuje dalszą naukę i pracę, jako rzemieślnik – uczy się fachu preparatora zoologicznego. W 1922 roku wraca do Polski, by przez dwa lata mieszkać we Lwowie, potem w Borysławiu, a następnie w Łomży, gdzie przez prowadzić będzie swoją preparatornię.

W 1932 r. Jachimowicz powraca do Borysławia, gdzie utrzymuje się z pracy w różnych zawodach. Jednocześnie budzi się jego zainteresowanie życiem kulturalnym – włącza się w nie aktywnie. Współtworzy je aktywnie z malarzem unistą Markiem Zwillichem, poetami Juliuszem Witem i Arturem Rzeczycą. Wtedy też nawiązuje liczne przyjaźnie literackie, m.in. z Brunonem Schulzem. W Borysławiu poetę zastaje wojenna zawierucha.

Tuż po wojnie Marian Jachimowicz przyjeżdża na ziemie odzyskane. W 1945 , wraz z rodziną zamieszkuje w Wałbrzychu. Początkowo pracuje jako urzędnik , potem kierownik Miejskiej Biblioteki a od 1947 r. pracownik Głównego Instytutu Górnictwa w Szczawnie-Zdroju.

W tym czasie debiutuje jako poeta. Jego wiersz „Nie wiem”, opublikowany został na łamach „Odrodzenia” w 1946 r., rozpoczyna cykl publikacji jego wiersze i przekładów z języka węgierskiego. W 1947 gotowy jest jego debiutancki tom poetycki, „Ścieżką konieczną”. Na publikację musi jednak poczekać jeszcze całą dekadę. „Ścieżka …” – wydana 1957 r., przyjęta jest entuzjastycznie, doceniona zostaje dojrzałość twórcza Jachimowicza , jego wykrystalizowana i indywidualna poetyka . Julian Przyboś komentuje ten fakt następująco: „Gdyby Jachimowicz pisał w języku René Chara lub Rafaela Albertiego byłby znany i uznany, chodziłby w sławie jak w słońcu. (…) W lirykach Jachimowicza każde słowo jest nie tylko najczulej zważone na srebrnej wadze, a każde zdanie jak kryształ przejrzyste i migocące światłem i tęczą – w mowie tej jest tak wielka przestrzeń między zdaniem i zdaniem, że milczenie równoważy w niej głos i mówi równie wiele”.
Udany debiut otworzył Marianowi Jachimowiczowi  łamy najważniejszych czasopism literackich. Jego wiersze, przekłady a także liczne eseje i artykuły, dotyczące sztuk plastycznych i literatury, drukują między innymi:  „Twórczość”, „Życie Literackie”, „Odra”, „Poezja”, „Miesięcznik Literacki”. Był członkiem Związku Literatów Polskich, później Stowarzyszenia Pisarzy Polskich

W 1960 r. ukazuje się tom „W czas chłodu”, zbierający twórczość poety z czasów stalinowskich. Od wczesnych lat sześciesiątych artysta interesuje się również fotografią. Unika przy tym raczej  tematów „pamiątkarskich”, stara się – natomiast – utrwalać własny, oryginalny sposób widzenia świata. Eksperymentuje z kompozycją, w której zaznacza się  przede wszystkim znakomity dobór ascetycznie dobranych fragmentów krajobrazu, ciekawe detale stanowiące pierwszy plan obszerniejszych planów.  Podejmował także próby fotografii reporterskiej, ale tylko wtedy, kiedy temat był ciekawy estetycznie, np. Wyścig Pokoju. Jego prace dowodzą jednoznacznie, że Jachimowicz umiał patrzeć obiektywem, dlatego ogląda się je z zainteresowaniem, pomimo niskiej jakości technicznej, determinowanej zarówno niedostatkami warsztatu jak również jakością ówczesnych środków.

Do roku 1980 wydał 10 tomów poetyckich (m.in. „Gaje tańczą”, „Żelazne studnie”, „Dom pięciu słońc”, „Równoleżnik gołębia”, „W słońcu Zagłębia”), które ugruntowały mocną pozycję jego twórczości w polskiej literaturze współczesnej. Nieco później artysta podejmuje decyzję o odsunięciu się od oficjalnego życia kulturalnego. To jego protest przeciwko wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego w 1981 r – niemy krzyk sprzeciwu. Poeta przestał publikować, nie uczestniczył w życiu kulturalnym- protestował milczeniem. Dopiero po roku 1989 zgodził się wystąpić publicznie. Dopiero po dziesięciu latach milczenia, wydał książkę wspomnieniową „Mój Paryż nad Dunajem”, a w latach następnych trzy zbiory wierszy (m.in. wybór „Jaskółki jutra”) i tłumaczenia poezji Sandora Petöfiego.

Marian Jachimowicz był artystą wielokrotnie nagradzanym, m.in. dwukrotnie Nagrodą „Odry” (1969 i 1970), Nagrodą Ministra Kultury (1998). Został również odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1996).

Przez całe swoje życie utrzymywał ożywione kontakty ze środowiskiem twórczym. Jego korespondentami byli literaci, badacze, krytycy. Także plastycy (Kazimierz Głaz), przyjaciele z Kresów (Kazimierz Chmielowiec) oraz Węgrzy, wśród których wyróżniają się: Gracia Kerényi, István Csapláros, Gyorg Csorba, Tibor Csorba, Anna Jókai, Judith Kálmán, István Nemeth i in. Korespondencja poety, zgromadzona we wrocławskiej bibliotece Ossolineum liczy obecnie 16 teczek., zawierających korespondencję między innymi z: .: Lesławem M. Bartelskim, Mieczysławem Jastrunem, Janem Bolesławem Ożogiem, Julianem i Danutą Przybosiami, Józefem Ratajczakiem, Wojciechem Żukrowskim. Osobne teczki zawierają liczne listy do M. Jachimowicza od Związku Literatów Polskich, instytucji i urzędów (biblioteki, muzea, towarzystwa, uczelnie, ministerstwa itp.) oraz wydawnictw i redakcji czasopism. Jest też trochę korespondencji rodzinnej i brulionów lub kopii listów M. Jachimowicza do osób prywatnych, wydawnictw i instytucji.

Poeta zmarł 12 listopada 1999 r. w Wałbrzychu. Do końca życia była intelektualnie sprawny i twórczy, był najdłużej żyjącym polskim poetą. Po śmierci artysty część jego prywatnego archiwum trafiła do Biblioteki pod Atlantami w Wałbrzychu. W stulecie urodzin Mariana Jachimowicza pod Atlantami otworzono Pokój Pamięci tego wybitnego poety, tłumacza i eseisty. Od 29 września 2006 r. prezentowane są w nim najróżniejsze typy dokumentów, ale także pamiątki po pisarzu: jego fotografie, rękopisy, notatki, przykłady twórczości plastycznej.  Dopełnieniem ekspozycji są książki Jachimowicza, najstarsze dokumenty rodzinne, dokumenty osobiste, a także książki z dedykacjami, m.in. Bolesława Leśmiana, J. Przybosia, K. Wyki, Mariana Pankowskiego. Prezentowane są również drobne przedmioty należące do pisarza.

(za http://www.marianjachimowicz.cba.pl/)